Sinds 1 januari 2019 worden steden en gemeenten verplicht om de besluiten van een aantal politieke organen, binnen de tien dagen nadat ze genomen zijn, online te publiceren. Toch komt niet elk document integraal online. Gemeentelijke ambtenaren moeten punt per punt nakijken of het bekendmaken van de beslissing niet in strijd is met de wetgeving op de openbaarheid van bestuur. Vooral de besluiten waarin privacygevoelige of commerciële informatie staat, moeten gecontroleerd worden voor publicatie. Wij gingen voor het jaar 2019 na hoe Stad Geel omsprong met de openbaarmaking van de besluiten van het College van Burgemeester en Schepenen.

Voor de openbaarmaking van de bestuursbesluiten, gebruikt Stad Geel het softwarepakket eDicision. Dit platform geeft de ambtenaren voor dit handwerk een handige houvast. Toch blijft de taak lastig: voor elk besluit moet nagegaan worden of dit gepubliceerd kan worden. Al naargelang van de aard van het besluit heeft de ambtenaar drie mogelijkheden: ofwel publiceert die de titel en de inhoud van een besluit; ofwel publiceert hij enkel de titel met eventueel een korte samenvatting, hierbij moet de ambtenaar goed nadenken over de naam van de titel, zodat het min of meer duidelijk is waarover het besluit gaat; ofwel publiceert hij helemaal niet.

De besluiten

Via de raadpleegomgeving van Stad Geel vonden we een totaal van 3342 punten die in het jaar 2019 behandeld zijn door het College van Burgemeester en Schepenen. Van die punten werden er 383, of ongeveer 11,5%, integraal gepubliceerd; van 1601 punten, of ongeveer 48%, werd niets gepubliceerd; en van de 1357 andere punten, of 40,5%, werd slechts de titel met eventueel een korte samenvatting gepubliceerd.

Dit wijst er op dat de burger bij 48% van de punten die het College van Burgemeester en Schepenen behandelden, eigenlijk niet weet wat die inhouden. Bij nog eens 40,5% van de punten worden vaak essentiële zaken achtergehouden. Zo wond gemeenteraadslid Dirk Kennis (De Brugpartij) zich hierover nog op op de gemeenteraad van 4 november 2019. Op de voorgaande gemeenteraad had hij immers de vraag gesteld naar de twee panden in de Geelvink die de stad had aangekocht. Hoeveel die aankoop precies had gekost, kon Ben Van Looveren in september niet zo direct zeggen (de volgende gemeenteraad bleek dat het om €709.000 ging). Wel dat de beslissing in het College van Burgemeester en Schepenen van 1 juli genomen was. Wie echter naar dat punt gaat kijken via de raadplegingomgeving, vindt nog steeds niet terug hoeveel de stad daar nu voor betaald heeft. Toen uiteindelijk de notariële akte op de agenda van de gemeenteraad kwam, stelde Kennis de vraag: ‘Het punt waar ik vorige gemeenteraad naar gevraagd had, was onzichtbaar. Qua transparantie vond ik dat niet goed. Ik zou nu wel eens willen weten op welke basis jullie beslissen wat zichtbaar staat en wat niet. Want wat is er dan nog dat wij niet kunnen zien?’

Schepen Ben Van Looveren (CD&V) antwoordde dat die dossiers niet zichtbaar gemaakt worden, omdat andere belanghebbenden dat ook niet mogen zien in het kader van commerciële belangen. Anders zouden die weten hoe ver de stad wil gaan bij de aankoop. Eenmaal de compromis gesloten is, is dat geen beletsel meer. Het vervelende is echter dat eens het punt gepubliceerd is, er geen aanpassingen meer aan gebeuren en de prijs dus onzichtbaar blijft.

De punten van november

Maar wat blijft er nu nog allemaal onzichtbaar? Het is niet zo dat 48% van de punten, allemaal besluiten zijn die halsstarrig geheim gehouden worden voor het grote publiek. Voor de maand november 2019 vroegen we, bij wijze van steekproef, de 27 niet gepubliceerde A-punten op van het College van Burgemeester en Schepenen. Van de 27 punten bleken er vier ‘mededelingen’ te zijn, waarvan geen notulen gemaakt worden. Nog eens vijftien bleken verdaagde dossiers. Twee dossiers, namelijk 2807 (een huur en all-incontract voor kopieerapparaten en printers voor Stad Geel, Sociaal Huis Geel, AGB Sport, AGB Cultuur, CNEK en Eepos) en 2799 (aankoop voertuigen – nieuw voertuig), kregen we niet in handen omwille van economische, financiële of commerciële belangen. Toch kregen we hier al een titel, die oorspronkelijk niet gepubliceerd was.

De zes overige besluiten kregen we volledig doorgestuurd. Men kan zich de vraag stellen waarom deze zes punten een maand later wel doorgestuurd kunnen worden, maar nog niet (op zijn minst bij titel) gepubliceerd konden worden. Bovendien worden deze punten niet aangevuld in de raadpleegomgeving, hoewel er blijkbaar geen enkel bezwaar is om deze volledig te publiceren.

Tot slot kunnen we nog opmerken dat het een hele vooruitgang zou zijn om de verdaagde punten gewoon met hetzelfde nummer op een latere datum opnieuw te behandelen, zodat de burger een vollediger overzicht krijgt van hoeveel punten er niet gepubliceerd worden. Daarnaast kunnen ook de mondelinge mededelingen beter aangeduid worden om de transparantie te bevorderen.

© Sander Verwerft