Bij de aanvang van deze legislatuur werd er fel gediscussieerd over de toekomst van de stationsomgeving, die gegoten werd in een ‘complex project’ van de Vlaamse overheid. Op de gemeenteraad van 2 mei, argumenteerde gemeenteraadslid Dirk Kennis (De Brugpartij) dat wat als een ambitieus project uit de startblokken was geschoten, voorlopig verveld leek tot een verkavelingsprogramma. Burgemeester Vera Celis (N-VA) sprak dit tegen en gaf een overzicht van het project. Sinds het traject ‘complexe projecten’ verlaten werd, sijpelt er echter beduidend minder informatie naar buiten. Op basis van publieke documenten probeerden we ons een beeld te vormen van de toekomst die het huidig stadsbestuur heeft uitgestippeld voor de stationsomgeving. We stellen u de projecten die in de pijpleiding zitten voor in tien vragen.

1. Waarom kwam het traject ‘complexe projecten’ tot zijn einde?

Hoewel er in de periode 2018-2020 heel wat bewonersvergaderingen en onderzoekswerk plaatsvonden binnen een traject ‘complexe projecten’, begeleid door het Departement Omgeving van de Vlaamse regering, zal er geen uitvoeringsfase plaatsvinden binnen datzelfde traject. De synthesenota die voortvloeide uit dit studiewerk, blijft echter een belangrijk handvat voor de verdere ontwikkeling van de stationsomgeving.

In dit complexe project vonden drie partners elkaar: Stad Geel, Gavra en Skyline Europe. Op vraag van de private projectpartners Gavra en Skyline Europe werd het pad van de complexe procedure verlaten, omdat de private en publieke initiatieven een dermate verschillend tijdsverloop zouden kennen, dat hen een werkwijze via reguliere vergunningstrajecten efficiënter leek.

Bron: Synthesenota Complex project Stationsomgeving Geel

2. Hoe loopt het project nu verder?

De hernieuwing van de stationsomgeving zal nu gebeuren in drie fases. In fase 1 zullen er private ontwikkelingen gebeuren in het woongebied, gekoppeld aan een tijdelijke herinrichting van het stationsplein (zone aan weerzijden van de Stationsstraat inclusief Hoppinpunt). Stad geel gaat eveneens de gesprekken aan voor de aankoop van percelen in parkgebied ten oosten van het projectgebied.

In fase 2 zullen er private ontwikkelingen gebeuren op de percelen in KMO-zone. Het betreft een deel van de eigendom van Gavra en de zone van de huidige Kringwinkel. Op termijn wil die laatste de stationsomgeving verlaten.

In fase 3 zullen er publieke investeringen komen voor de omgeving van het stationsplein (stationsgebouw, stationsparking, busstation, fietstunnels, …) en het parkgebied.

3. In welke fase zijn we nu en wat staat er te gebeuren?

Momenteel zitten we in fase 1. Het project dat het verst staat in deze fase is dat ten noorden van de spoorlijn. Op de hoek van de Dr. Van De Perrestraat en de Heistraat (de vroegere bloemenzaak Vranckx) zal projectontwikkelaar Matexi een groot woonproject met 38 wooneenheden bouwen. Het zal een project zijn met verschillende bouwvolumes van een uiteenlopende hoogte. Het ontwerp heeft het over een westelijke en oostelijke toren aan weerszijden van het geheel, de eerste met vier en de tweede met vijf bouwlagen.

Daarnaast zal ook bouwpromotor Skyline Europe in deze fase van start gaan. Het masterplan van dat project werd op 18 november 2022 voor een eerste keer besproken door de Geelse Kwaliteitskamer. Hierbij valt op dat in het nieuwe traject ervoor gekozen is om geen gebouwen op te richten binnen het woonuitbreidingsgebied. De densiteit die vooropgesteld werd tijdens het complexe project werd in het huidige voorstel verlaagd. Belangrijke uitgangspunten binnen het voorgestelde masterplan waren onder andere:

1) Het werken met een landschap in kamers: bomenrijen zullen een structuur vormen in het project en de verschillende kamers en reeds bestaande woonstraten die uitgeven op de site zullen met elkaar verbonden worden. 2) De markante padenstructuren worden behouden en er is een uitbreiding voorzien (verbreding, …). Er zullen geen auto’s voorzien worden op deze structuren. 3) De bestaande waterlopen worden bekeken, behouden en versterkt. 4) Het doel is om een autovrij gebied te realiseren. Er worden twee parkeerkelders voorzien, één per landschapskamer. 5) Aansluitend op Heidebloemstraat, Dr. Verwaeststraat en Kanunnikenblok wordt gekozen voor een eerder beperkte bouwhoogte (2 lagen + kap). Overige deel van het ‘Moortgatpark’ kiest men voor een andere typologie, objecten in het park, waarbij verschillende hoogten worden voorzien.

Concreet zullen er drie zones gecreëerd worden: Het Heidebloemhof (38 grondgebonden en gestapelde woningen); De Kannunikenakker (23 grondgebonden rijwoningen) en het Moortgatpark (28 grondgebonden rijwoningen en 52 appartementen). In het beleidsplan ruimte is er voor het strategisch project Stationsomgeving in totaal sprake van tweemaal 200 woningen in de periode tussen 2025 en 2030.

Tot slot zal Stad Geel in deze fase werk maken van het herinrichten van het plein waarop café ’t Kelderke en de frituur gelegen zijn. Burgemeester Vera Celis (N-VA) vertelde hierover op de gemeenteraad van 2 mei 2023 dat hierover een burgerbevraging gelanceerd zou worden in het najaar. Het basisprincipe voor deze herinrichting zal de zogenaamde ‘groene dooradering’ van Stad Geel zijn.

4. Wat bedoelt men met ‘groene dooradering’?

In mei 2023 zag de ‘inrichtingsvisie Groene dooradering Geel’ het levenslicht. Hierin wordt gesteld dat Geel over heel wat open ruimte beschikt, maar dat die op verschillende plaatsen onder druk komt te staan door de harde bestemming die hier vaak op ligt. Bovendien zijn er binnen die groene dooradering van Geel op verschillende plaatsen ‘missing links’, waardoor de groene gebieden niet optimaal met elkaar verbonden zijn en fietsers en voetgangers niet gemakkelijk via de groene dooradering van A naar B kunnen. Stad Geel wil met andere woorden vergroenen en zal hiermee rekening houden bij het herinrichten van het stationsplein. Ook aan de oostzijde van het project van Skyline Europe zal er een groen parkgebied gevormd worden en zal stad Geel proberen percelen op te kopen, liet Celis weten.

5. Hoever staat men in fase 2 van de ontwikkeling?

Voor de ontwikkeling van de KMO-zone waar Gavra en de Kringwinkel voorlopig gelegen zijn, zullen de partners voor de ruimtelijke ontwikkeling verder samenwerken met het bureau OMGEVING dat als deskundige ook betrokken was bij de onderzoeksfase van het traject ‘complexe projecten’. Het uittekenen van dit project staat nog in de startblokken, liet de burgemeester weten op de gemeenteraad van mei.

6. Is er al iets geweten over fase 3?

Over een timing is nog niet veel geweten. Binnen deze fase lijken er twee heikele punten te zijn. Enerzijds dient men hier afspraken te maken met partners zoals Infrabel, NMBS en De Lijn. Dat zijn grote organisaties die met andere tijdskaders werken. Daarnaast is het mobiliteitsvraagstuk aan het station moeilijk, te meer daar Infrabel in de toekomst spoorwegovergangen zo veel mogelijk ongelijkvloers wil maken (dus met tunnels of bruggen). Uit studiewerk dat opgenomen werd in de synthesenota van het Complexe Project blijkt dat een autotunnel tussen het Stationsplein de Dr. Van De Perrestraat niet wenselijk en niet haalbaar is. Wel zou hier een tunnel komen voor fietsers.

Infrabel legde wel een ‘haalbaar’ alternatief op tafel om een doorgang voor gemobiliseerd vervoer te creëren aan de oostzijde van het projectgebied van het station. Op de GECORO van 20 december 2022 werd gesteld dat dit verder onderzocht werd, maar dat er hieromtrent wel heel wat vragen overbleven. Het lijdt geen twijfel dat het mobiliteitsvraagstuk ook gevolgen heeft voor het busverkeer aan het station.

7. Waar zullen er nog spooroverwegen sluiten?

In de (verre?) toekomst verwacht men naar aanleiding van de reactivering van de IJzeren Rijn een stijging van het treinverkeer. Op hierop in te spelen wenst de stad de overgang van Rauwelkoven te sluiten en een ongelijkvloerse kruising tussen Valkenborch en de Groenstraat te realiseren. Ook de overgang ter hoogte van de Galven-Gerststraat en Kievermont zullen gesloten worden in het kader van de IJzeren Rijn en tegen het sluipverkeer. De oversteekbaarheid voor zwakke weggebruikers, landbouwvoertuigen en hulpdiensten wordt wel steeds onderzocht.

Op het College van Burgemeester en Schepenen van 19 juni 2023 werd er een eerste initiatief genomen in deze richting. Stad Geel heeft met Infrabel een overeenkomst gesloten op twee fietsoverwegen te vervangen door één fietstunnel. Enerzijds gaat het over de OW94 Rauwelkoven en 0W87 Schaliescuurstraat. Deze twee overwegen zullen vervangen worden door één fietstunnel ter hoogte van Rauwelkoven.

8. Wie heeft al dat studiewerk betaald?

Al dat studiewerk kost natuurlijk een aardige duit. Aanvankelijk werd er afgesproken om de kosten in drie te delen. In 2017 werden er studiekosten uitgevoerd voor een bedrag van €32.600,43 inclusief btw. Deze kosten werden voor 1/3 teruggevorderd aan Gavra en voor 1/3 aan Skyline Europe. In de periode 2018-2021 werden studiekosten uitgevoerd ten bedrage van €199.764,97 inclusief btw. Dit overschreed de initieel geraamde kost van €110.000 ruimschoots. Uiteindelijk werd een bedrag van €52.730,79 gefactureerd aan Gavra Immo en €61.246,17 aan Skyline Europe. Voornamelijk drie Financiele en juridische onderzoeken door Omgeving/BOPRO kwamen enkel ten koste van Stad Geel.

9. Wat met de verdeling van de kosten en de opbrengsten?

Daar waar er in de aanloop naar de verkiezingen van 2018 nog gesproken werd over het opmaken van een grondenbank om de kosten/baten van de drie partners eerlijk te verdelen, werd deze piste gauw terug verlaten. Het huidige plan lijkt om met de opbrengst van het systeem van de Stedenbouwkundige ontwikkelingskosten bijkomende investeringen in publiek domein en infrastructuur te kunnen realiseren en zo de Stationsomgeving zo kwalitatief mogelijk te maken.

10. Zal Geel mooier worden van dit project?

Over kleuren en smaken valt niet te twisten. Bovendien staat er nog niet veel met zekerheid vast en liggen de projecten van Skyline Europe en Gavra nog op de tekentafel. We hebben bijvoorbeeld nog geen zicht op de beoogde woningmix bij de ontwikkeling van de projecten en is veel afhankelijk van de kwaliteit van de open groene ruimtes in het project.

Wat mobiliteit betreft wordt verder de weg genomen naar een autoluw centrum (en dus ook stationsbuurt). Op de GECORO van 8 februari 2022 werd in dit kader de vraag gesteld of men het stationsplein nu al autovrij kon maken met uitzondering van bussen. Er werd geopperd dat de zone niet verkeersveilig is en aldus de langetermijnvisie van de fietstunnel al beter in zich zou komen. Hierop werd echter geantwoord dat de modal shift nog niet helemaal gerealiseerd was en dat er ook nog steeds een nood is van bestemmingsverkeer (door vergrijzing, gezinnen met gecombineerd vervoer, bereikbaarheid winkels voor de directe omgeving). Hoe die twee tegengestelde visies zullen verzoend worden in de toekomst, zal nog voer zijn voor verhitte discussies…

© Sander Verwerft